Niet alleen vrouwen zijn slachtoffer van seksueel geweld, ook mannen krijgen ermee te maken. Tijdens de Bosnische burgeroorlog werden mannen opgesloten en seksueel gefolterd. En in Oekraïne gebeurt het nu opnieuw.
Inge Vrancken praat in Oekraïne en Bosnië met slachtoffers die ondanks het stigma toch durven praten. Oleksej Golikov zat in 2017 al in gevangenschap in de Donbas. “Ik ben het moe hierover te zwijgen. Mannen kunnen er moeilijk over praten. De maatschappij gaat er anders mee om dan met vrouwelijke slachtoffers”, zegt hij. “Toen ik aankwam werd ik meteen bewerkt met een toestel dat elektrische schokken geeft. Ze wilden meteen tonen hoe sterk ze zijn. Het enige wat me erdoor geholpen heeft, zijn de stemmen van mijn moeder en mijn vriendin.”
Heleen Touquet, professor aan de KU Leuven, onderzoekt seksueel geweld tegen mannen in ex-Joegoslavië. Inge spreekt met haar af in Bosnië. “Als we denken aan seksueel geweld, denken we automatisch aan penetratie van een vrouw als slachtoffer met een man als dader. Maar het is veel breder dan dat. Seksueel geweld kan ook genitale mutilatie zijn: castratie of het slaan op de genitaliën. Soms worden mensen gedwongen om anderen te verkrachten. Dan creëer je twee slachtoffers.”
In getuigenissen over seksueel geweld duikt het woord ‘genocide’ geregeld op. “Daders zeggen bijvoorbeeld: Nu ga je een Servisch kind baren, geen moslimkind. Daarom verkracht ik je”, vervolgt Touquet. “Bij mannen is dat ook zo. Er wordt geslagen op de genitaliën zodat ze geen moslimkinderen meer kunnen verwekken. Het is een vorm van genocidaal geweld, bedoeld om het voortbestaan van de groep te vernietigen. Dat was in Bosnië zo en dat zie je nu in Oekraïne ook.”
Oekraïne kijkt en leert. De overheid wil leren uit de ervaringen en opgebouwde expertise van voormalig Joegoslavië. Oekraïne documenteert al van bij het begin van de oorlog zoveel mogelijk misdaden. Het land doet er alles aan om de slachtoffers van seksueel geweld centraal te zetten in het beleid daarrond. Of dat kan verhinderen dat ook Oekraïne decennialang de zware last moet meedragen van onuitspreekbare trauma’s, zullen we pas veel later weten.
Zit je met vragen na het zien van deze aflevering? Bij Tele-Onthaal kan je terecht voor een anoniem gesprek op het telefoonnummer 106 of via www.tele-onthaal.be. Bij vragen of meldingen over geweld, misbruik en kindermishandeling, kan je telefonisch, via chat of mail terecht bij 1712. Meer infomatie vind je op 1712.be.
Verkracht Aan Het Front is uitgezonden door Canvas op zaterdag 4 maart 2023 om 20:10 uur.
