Wim Helsen nodigt interessante gasten uit voor een gesprek over hun favoriete tekst. Tom Liekens kiest voor een fragment uit 'Moby Dick' van Herman Melville. Het was zo’n onverklaarbare massa van schaduwpartijen, dat je op het eerste gezicht haast dacht dat één of andere ambitieuze jonge kunstenaar, er met veel inspanning naar gestreefd had behekste chaos weer te geven. Maar door veelvuldige en ernstige beschouwing en vaak herhaalde bepeinzingen, en vooral door het kleine raam achterin het portaal open te gooien, kwam je ten slotte tot de conclusie dat een dergelijk vermoeden, hoe roekeloos ook, niet geheel en al ongerechtvaardigd was. Maar wat je echter verbijsterde en in de war bracht, was een langwerpige, vloeiende, onheilspellende zwarte massa van iets wat in het midden van het schilderij zweefde boven drie blauwe, vage, loodrechte lijnen, die schenen te drijven in een chaos van schuim. Een drassig, drabbig, kliederig schilderij, dat moest gezegd, genoeg om een zenuwachtig mens gek te maken. Niettemin had het ook iets van een ondefinieerbare, onvoorstelbare verfijning, totdat je onwillekeurig zwoer erachter te zullen komen wat dat wonderbaarlijke schilderij voorstelde. Telkens weer schoot je een heldere, maar helaas bedrieglijke, gedachte te binnen. - Het is de Zwarte Zee bij een middernachtelijke storm. - Het is de bovennatuurlijke strijd tussen de vier oerelementen. - Het is een verzengd heideveld. - Het is een winterlandschap in het uiterste noorden. - Het is het kruien van de ijsrivier van de Tijd. Maar ten slotte moesten al deze fantasieën het afleggen tegen dat ene onheilspellende iets in het midden van het schilderij. Als dat eenmaal bekend was, was de rest duidelijk. Maar stil eens even; heeft het niet een vage gelijkenis met een gigantische vis? Zelfs met de grote leviathan zelf? Moby Dick - Herman Melville
Winteruur is uitgezonden door Canvas op donderdag 2 december 2021 om 22:55 uur.